अस्पतालका चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मीको लार्पावाहीले पोखराका बस्नेतको मृत्यु भएको खुलासा

पोखरा – जव रोग र दुर्घटनाका कारण मानिसको ज्यान र स्वास्थ्यमा समस्या देखिएर प्राण संकटमा पर्दछ तव विरामी र घाईते स्वस्थ्य जीवनको आशा वोकेर स्वास्थ्यकर्मी कहाँ पुग्दछन । स्वस्थ्य जीवन पाउन विरामीले चिकित्सकले जे भन्छन आज्ञाकारी बालकले जस्तै खुरु खुरु मान्दछन । चिकित्सकले सिफारिस गरेको औषधि खानेदेखि ज्यान नै जोखिममा राखेर शल्यक्रियाका लागि तयार बन्दछन । उपचारका लागि आवश्यक चिकित्सक र अस्पतालको शुल्क, औषधि आर्थिक हैसियतले नसकेपनि ऋणधन गरेर तिर्न पुग्दछन । चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मीहरुको कुशलता, मेहनतले रोगले पीडा बोकेर मृत्युको मुखमा पुगेका विरामीले नयाँ जीन्दगी पाउँछन । अनि चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मीलाई पनि विरामी र आफन्तले भगवान सरह मान, सम्मान व्यक्त गर्दछन । स्वास्थ्य सेवा मानव सेवामध्ये सर्वोत्कृष्ट सेवा हो । तर पछिल्लो समय स्वास्थ्य क्षेत्र सेवा कम र व्यवसाय ज्यादा बन्दै गइरहेको छ । जसका कारण रोग, पीडा र आँसुले पिल्सिएका बिरामी र आफन्तहरु झनै मर्कामा पर्दै गएका छन ।
राज्यले तोकेको मापदण्ड पुरा नगरिकन चोक चोकमा खुलेका अधिकांश अस्पताल, औषधि पसल, प्रयोगशालाहरु विरामीलाई सकेसम्म धुत्न पल्किएका छन । सकेसम्म सम्पति कमाएर सुख, सयल र शानको जीन्दगी विताउने लोभमा चिकित्सकले कमिसन वटुल्न अनावश्यक औषधि सिफारिस गर्ने, प्रयोगशाला परीक्षण गराउने, चिरफार गर्ने, अस्पतालमा भर्ना गरेर आईसीयू, भेन्टिलेटरमा राख्ने प्रवृत्ति वड्दै गएको छ । स्वास्थ्य क्षेत्रमा इमान्दारितापूर्वक विरामीको उपचारमा खटिने चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मीहरु पनि छन । मनभरी मानवता र सेवाको भाव वोकेर विरामीको उपचारमा समर्पित स्वास्थ्यकर्मीहरुको योगदान व्यापारमुखि चिकित्सक र अस्पतालको कर्तुतका कारण ओझेलमा परेको छ । परिणामतः स्वास्थ्य क्षेत्र पनि अन्य क्षेत्र जस्तै बदनाम बन्दै गइरहेको छ । जनताको विश्वास विस्तारै कम हुदै गएको छ ।
स्वास्थ्यकर्मीको होसियारी, कुशलता, मेहनत, इमान्दारिता र विरामीप्रतिको सेवाभावले ठुला भन्दा ठुला रोगहरुबाट बिरामीले मुक्ति पाएर नयाँ जीवन पाउँछन । तर तिनै स्वास्थ्यकर्मीको लार्पावाही, वेवास्ता र गैह् जिम्मेवारीपनले सामान्य विरामीले पनि अकालमा ज्यान गुमाउँछन । यसरी स्वास्थ्यकर्मीको लार्पावाहीले ज्यान गुमाएका विरामीहरु कति छन ?, त्यसको लेखाजोखा नै छैन । अन्य क्षेत्रमा जस्तै स्वास्थ्य क्षेत्रमा पनि उपचारको नाममा अस्पताल र स्वास्थ्यकर्मीहरुले गरेको लुटको लेखाजोखा गर्ने राज्यको निकाय निकम्मा नै बनेर बसेकोले स्वास्थ्य जस्तो पवित्र पेशामा पनि विकृति र विसंगतिको बाढि उर्लदो छ ।
चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मीहरु विरामीप्रति देखाएको वेवास्ता र लार्पावाहीले कसरी सामान्य विरामीको ज्यान जान्छ ? भन्ने उदाहरण नेपालको राजधानी काठमाडौको ललितपुरस्थित मेडिसिटीमा एक सामान्य विरामीले उपचारकोक्रममा ज्यान गुमााएको घटनाले पुष्टि गर्छ ।
पोखरा महानगरपालिका १० अमरसिंह शान्तिपथका घर भएका ७५ बर्षिय योगेन्द्र वस्नेत पित्त थैलीमा रहेको पत्थरीको उपचार गर्न मेडिसिटीमा पुगेका थिए । शिक्षा र खेलकुद क्षेत्रको विकासमा लामो समय खर्चिएका योगन्द्र बस्नेत गतिलो उपचारको आशामा देशकै नाम चलेका अस्पताल मध्येको एक मेडिसिटीमा जेठ १७ गते पुगेका थिए ।
एनआरएनएका संस्थापक उपेन्द्र महतोको समूहद्वारा सञ्चालित मेडिसिटीका चिकित्सकले बस्नेतलाई पित्त थैलीको शल्यक्रिया गर्नुपर्ने वताएपछि जेठ २२ गते ल्याप्रोस्कोपी अप्रेसन गरिएको थियो । अप्रेसन गरिएको तीन दिनमा वस्नेतको मृत्यु भएपछि परिवारले छानवीनका लागि दिएको उजुरीले उपचारमा लार्पावाही भएको खुलासा भएको थियो । विरामीको उपचारमा स्वास्थ्यकर्मीहरुवाट लापरवाही भएको अस्पतालले स्वीकार गर्दै निलम्वन मात्रै गरेको जनाउँद घटना ढाकछोप गर्न लागि परेको छ । मृतकका परिवार भने घटनाको छानवीन गरी दोषिमाथि कार्वाही गरी नेपाल मेडिकल काउन्सिलमा पुगेका छन ।
योगेन्द्रका छोरा समिरबहादुर बस्नेतका अनुसार स्वास्थ्य जाँचको क्रममा डा. सुनिल शर्माको सल्लाह अनुसार पित्त थैलीको शल्यक्रिया गरिएको थियो । शल्यक्रिया सामान्य रुपमा सकिएपछि बस्नेतलाई सामान्य शैयामा राखिएकोमा २४ गते बेलुका बिरामीले अपरेशन गरेको ठाउँमा दुख्यो भनेपछि आफन्तले नर्सलाई खबर गरेका थिए । उतिवेला नर्सले जाँच गर्दा रक्तचाप सामान्य देखिएको बताएका थिए । रक्तचाप सामान्य देखिएपछि ट्वाइलेट गएका विरामी योगेन्द्र त्यही ढलेका थिए । ढलेपछि पिता योगेन्द्रको मुख बांगिएको छोरा समिरले बताए ।
बिरामी ढलेपछि आएको चिकित्सकको टोली स्वास्थ्य जाँच गर्दा सामान्य अवस्था भएको भन्दै बाहिरिएको थियो । पीडित परिवारका अनुसार बेलुका ८ बजे वेड सार्न खोज्दा फेरि बिरामी ढलेका थिए । सोही रातको ३ बजे बिरामी अचेत भएको र मेडिकल अफिसर आएर कृत्रिम श्वास दिएर आइसीयूमा लगिएको थियो । आइसीयूमा लैजानु पर्ने अवस्था आएपछि मात्रै अस्पतालाका चिकित्सकले भिडियो एक्सरे गरी अप्रेसन गरेकै ठाउँमा आन्तरिक रक्तश्राव भएको भन्दै पुनः अपरेशन गर्नुपर्ने बताएका थिए ।
यसरी अपरेशनपछि पनि रक्तश्राव नरोकिएको र ‘मल्टि अर्गान फेल’ भएकाले बिरामीलाई भेन्टिलेटरमा राखिएको थियो । भेन्टिलेटरमै राखिएको अवस्थामा बिरामीको जेठ २५ गते मृत्यु भएको थियो । मृत्यु हुनुको मुख्य कारण चिकित्सकको गम्भीर लापरबाही भएको भन्दै पीडित पक्षले सत्यतथ्य छानबिन गरी दोषीमाथि कडाभन्दा कडा कारबाही गर्न अस्पतालमा निवेदन दिएको छ ।
पीडित परिवारले अस्पताल प्रशासन समक्ष ६ असारमा छानबिन गरिपाउँ भन्दै निवेदन दिएको थियो । अस्पतालले पीडितको माग अनुसार डा. जयन्द्र बज्राचार्यको नेतृत्वमा छानबिन समिति बनायो । उपचारमा नजाने चिकित्सक राजीव मिश्रसहित अन्य दुई जनालाई निलम्बन गरिएको अस्पतालले जनाएको छ । तर, अन्य दुई जनाको नाम भने अझै सार्वजनिक गरिएको छैन ।
उपचारमा संलग्न मुख्य चिकित्सक डा. सुनिल शर्माका अनुसार जेठ २४ गते राती १० बजे डा. राजिव मिश्रले बिरामीको स्वास्थ्य अवस्था ठिक भएको भन्दै आफूलाई जानकारी गराएको बताएका छन । तर, सेकेन्ड कल डाक्टर मिश्रलाई अस्पतालमा गएर जाँच गर्नुभन्दा नगइकन उनले सिनियर चिकित्सकलाई बिरामीको स्वास्थ्य अवस्था ठिक भएको भन्दै गलत रिपोटिङ गरेका थिए ।
पीडितको दबाबपछि अस्पतालले मिश्रलाई सोध्दा हात काटेकाले डिउटीमा नगएको गैर जिम्मेवार जवाफ दिएका थिए । यसरी विरामीलाई निगरानीमा राखेर हेर्नुपर्ने चिकित्सकले नै अस्पताल नै नगई सिनियरलाई गलत रिपोटिङ गरेका कारण अनाहकमा सामान्य अवस्थामा रहेका विरामी योगेन्द्रले ज्यान गुमाउनु परेको छ ।
भेन्टिलेटरमा रहेको बिरामीलाई सोडियम र हेमोग्लोबिन कम हुँदाहुँदै चिकित्सकले गम्भीरतापूर्वक नलिनु र बिरामी अचेत भएपछि मात्रै विशेषज्ञ चिकित्सकको खोजी हुनु जनस्वास्थ्यमाथिको गम्भीर खेलवाड रहेको अस्पतालकै एक चिकित्सक बताउँछनन् । पीडित परिवारले जेठ २४ गते बेलुका ६ बजेबाट उपचारका लागि कुन–कुन चिकित्सक उपस्थित भए र के–के उपचार विधि अपनाइयो भन्ने सत्यतथ्य छानबिन गरेर कारबाही गर्न मेडिकल काउन्सिल समक्ष माग गरेका छन ।
मेडिकल काउन्सिलमा गत असार २८ गते नै पीडित पक्षले रजिष्ट्रार डा. कृष्ण अधिकारीलाई भेटेरै उजुरी दर्ता गराएको थियो । तर, अहिलेसम्म पनि काउन्सिलले मेडिसिटी अस्पतालसँग घटनाबारे बुझ्ने प्रयास गरेको छैन ।